KONGO KİNTELE’DE, YEREL SANATIN VE ZANAATİN PEŞİNDE…

Kongo Sanatı ve Kültürü

Kintele Kongre Merkezini tasarlarken benimsediğimiz yaklaşım doğrultusunda yerel kültürü yansıtan desenlerle çalışılmış olup yerel sanatçı ve zanaatkarlar tarafından yaratılan eserler projenin tüm unsurlarına dahil edildi. Bunun en göze çarpan örneğini, günümüz çağında dahi yerel modern kültürün önemli parçası olan seremoni maskeleri, amuletler ve heykeller oluşturmaktadır. Maskeler ve ahşap heykeller, hayatın evlilik, doğurganlık, savaş, iyilik, kötülük ve hayatın olağan akışında karşılaştığımız tüm diğer unsurlarını yansıtan sembolik temsiller niteliğinde olup halen köylerde üretilmektedirler. Kongo nüfusunun (Brazzaville) %50’si Hristiyanlardan oluşurken, yaklaşık %40 ila 45’i ise diğer yerel din ve geleneklere inanmaktadır. Bu yerel inançların çoğu, doğayla derin bir bağ kuran ve orman hayvanlarının birçok özelliğini yansıtan inanç türleridir. Bunun sonucunda ise ortaya, tasarımları bakımından muazzam bir çeşitliliğe sahip geleneksel maske ve sembollerden oluşan zengin bir koleksiyon çıkmaktadır.

Bu açıdan, nispeten küçük bölgelerde yerleşik farklı kabileler arasında büyük farklılıklar gözlemlemek mümkün. Ülkede 15 büyük etnik grup ve en az 75 alt grup bulunmakta olup bu durum, Kongo’da maske ve heykelcikler olarak ortaya çıkan sanat ve heykelciliğin büyük bir çeşitliliğe ve zenginliğe kavuşmasını sağlıyor. Kongo bu anlamda eşi benzeri olmayan bir ülkedir ve bunu Kongre Merkezi ile Otel mekanlarında bir şekilde yansıtmamız bizim için son derece önemliydi.

Bu büyük projenin mimarı olarak bu benim için, hayatım boyunca içimde saklı kalan hayallerimin gerçekleşmesi oldu. Çünkü Afrika maskeleri, annem babam Nijerya’da [10 yıl] yaşadığı ve 2001’de Gana’daki Akra Havalimanı’nın uzantısını tasarlama şansına eriştiği günlerden bu yana benim için her zaman büyük bir ilgi ve tutku kaynağı olmuştur. Bu nedenle Kongre Merkezi bünyesindeki mekanların nerelerine bu sanat eserlerini yerleştirebileceğimiz konusunda her şeyi en ince ayrıntısına kadar düşündük.

Otelimizde Misafirlerimizi İlk Maskeler Karşılıyor..

Otel’deki halka açık alanlar doğal olarak bu anlamda bize birçok fırsat sundu ve misafirlerimiz otele daha ilk adımlarını attıkları andan itibaren Kongo (Brazzaville) sanatının bu muhteşem zenginliği ile karşılanıyor. Lobi alanı, birçok farklı formda geleneksel maske ve heykeller yerleştirilerek adeta müze görünümüne kavuşturuldu. Asıl ilginç olansa şu; ülkede son derece ilgili çekici sanat eserleri yaratan ve gerçekten gelecek vaat eden bir modern sanatçı topluluğu var ve biz bu modern sanat eserlerini, yerel halkın daha klasik ve daha eski gelenekleri ile bir araya getirdik.

Ama bu sanat eserlerini sergileyebileceğimiz fırsatların en önemlisi otel odaları oldu. Otelde 200 oda var ve her birinde, rastgele yerleştirdiğimiz 17 ayrı çeşit erkek ve kadın maskeleri bulunuyor. Dolayısıyla her oda, girdiğiniz anda sizi kelime kelimesine karşılayan bir “çift” ile karakterize edilmiş oldu.

Yapıların Tasarımına Şekil Veren Kültürel Etkiler

Tasarım sürecinin en başından itibaren, yerel sanat ve kültür etkilerinin Kongre Merkezi’nin tasarımıyla uyumu konusuna büyük önem atfettik. Program Kongre Merkezi, Başkanlık Salonu ve Yemek Salonu gibi başlıca öğelerinde cephe kaplaması üzerine, geleneksel Kongo kumaşlarından esinlenerek geliştirilen geometrik desenlerle bezenen metal perfore paneller uygulandı. Bu desenler, çeşitli unsurları öne çıkarmak için seçildi ve arkadan aydınlatılarak tasarımın ana unsurlarının geceleyin yumuşak bir şekilde parlaması sağlandı.

(Büyük hali için resime tıklayınız)

Bu gibi desenli perfore paneller aynı zamanda restoran, müze ve basın salonu binalarının dış cephe duvarlarındaki duvar panellerinde de kullanıldı. Ama bu defa desenlerin, perfore panellere vuran doğal güneş ışıklarının etkisiyle dışarıdan değil içerden görünmesi sağlandı.

Hareketli Avlular

Tasarımın ana unsurları arasında avlular bulunmakta olup bunların ikisi dışında hepsi halka açık avlu olarak tasarlandı. Bu mekanların hepsinde, bulundukları mekanı kendine has bir şekilde karakterize eden ve mekanın çevre düzenlemesi ile iç içe geçen, yerel olarak üretilmiş ahşap ve taş heykeller bulunuyor.

Müze Çok Büyük Bir Fırsat

Kintele’deki yeni müzede düzenlenecek ilk serginin, maske geleneği ile maske yapımının tarihsel gelişimini aktaran bir sergi olmasını ümit ediyorum. Müze, büyük pencerelerden içeri dolan dolaylı gün ışığı ile kısmen aydınlatılan, yüksek tavanlı mekanların ve akla gelebilecek her tür sergi olanağını sunabilecek kapasiteye sahip esnek bir güzergah sisteminin yer aldığı doğal bir tuval olarak tasarlandı.

Koridorlar Adeta Birer Sanat Galerisi

Kompleks bünyesindeki ana unsurlar arasındaki bağlantı, Banket salonunu Başkanlık Salonuna ve Başkanlık Salonunu ana Kongre Salonuna bağlayan iki ana koridor üzerinden sağlanıyor. Bu sıralı düzen aslında çok fazla kişi tarafından ziyaret edilen ve Kongo’daki modern sanatı sergilemek için mükemmel bir vitrin olarak işlev görmek için gereken her şeye sahip olan, iyi aydınlatılmış, esnek bir mekan yaratmak için büyük bir fırsat sunuyor.  Bu doğrultuda Sanat ve Kültür Bakanlığı’nın tavsiyesiyle, önümüzdeki günlerde Kintele Kongre Merkezi’nde daha pek çoğunu görmeyi umduğum sergilerin ilkini gerçekleştirmek üzere bir grup sanatçı seçtik.

Kongre Salonu Fuayesi

Fuaye, 1500 koltuklu Kongre Salonu’na hizmet etmek üzere tasarlanmış büyük bir alandan oluşuyor ve misafirlerimize salona girmeden önce, alanın farklı noktalarına yerleştirilen geleneksel heykelleri inceleme fırsatı sunuyor. Söz konusu heykeller göz seviyesine yerleştirerek insanların heykelle eşit seviyede durarak bedensel anlamda gerçek bir ilişki kurabilmesi amaçlandı.

Selçuk Avcı, Ağustos 2016

Kintele Kongre Merkezi projesinin tüm detaylarına ulaşmak ve incelemek için aşağıdaki linke tıklayınız.