Avcı Architects-Gensler Ortaklığı: Uluslararası Dil, Dönüşüm ve Temsiliyet

Günümüzde uluslararası arenadaki mimarlık ofislerinin süreli ya da sürekli-birlikte üretim, yeni oluşum ya da proje bazlı üretim süreçleriyle farklı işbirlikleri tanımlayarak tasarım süreçlerinde çok katmanlı bir yapılaşma izlediği açıkça görülüyor. Bunun mimariye yansıması ise hiç kuşkusuz her iki taraf için de dil, yeni üretim metodları, mevcut standartların ötesine geçme, çoklu-üretim, kullanıcı ya da işverenin tasarım sürecine entegrasyonu ve en önemlisi “temsiliyet’’ olgusu gibi kavramlarla yeniden gözler önüne seriliyor.

Avcı Architects-Gensler. imaj © Avcı Architects

Ülkemizde pek alışılagelmemiş bu işbirliğinden beslenen tasarım ya da üretim modeli halen kendini yok denecek kadar az ve sadece proje bazlı üretim süreçlerinde var edebiliyor. Bu oluşumların zorluğu, sürecin yönetilememesi, kişilerin mental/fiziksel entegrasyonu ya da çoklu-üretim metodlarını henüz içselleştirememeden kaynaklanıyor. Bu bağlamda, neden/nasıl ve hangi koşullarda başarılabileceğinin bu kopmalar ya da biraraya gelişlerin tasarım süreçlerine yansımasının altı da tam anlamıyla tariflenemiyor. Tüm bunların dışında artık uluslararası arenada sıkça görmeye başladığımız ve en az üç ofisle birlikte şekillenmeye başlayan (collaboration) işbirliği modelleri, ülkemizde de kendini var etmeye başlamış ve ofislerin farklı mecralardaki temsiliyetleri ve dünyanın farklı yerlerindeki proje üretimleri açısından önem kazanmıştır.

Avcı-Gensler

Sürekli tasarım/üretim modelinin Türkiye’de ilk adımlarını atan ve karşıklı ilişkiselliğin olağan bir temsiliyet modeline dönüştüğü Avcı Architects-Gensler stratejik ortaklığı,  2006 yılında karşılıklı kişisel diyaloglarla oluşmaya başladı. Buradaki temel yaklaşım hiç kuşkusuz Ljubljana ve İstanbul’un yanısıra Londra’da da ofisi bulunan Avcı Architects’in, Gensler için İstanbul-Londra arasında iyi bir köprü kurabileceği ve Türkiye açısından önemli bir temsiliyeti işeret etmesidir. Uluslararası arenada önemli bir mimari pratiği ve global bir temsiliyetin öncüsü olan Gensler, Avcı Architects’in mimarlık üretimindeki İngiliz (Anglosakson) yaklaşımı, yorumu ve üretim metodları Gensler için en dikkat çeken özellikler arasında yer aldı.

 Gensler bünyesindeki 42 ofis, Asya’da, İngiltere’de ve Amerika’da 3000’den fazla firmayla çalışmaya devam ediyor ve bu ölçeğiyle Gensler de uluslararası tasarım-planlama ve bunlar üzerine halen araştırmalar yapan global ölçekte köklü bir isim olma vurgusunu güçlendiriyor. Bu anlamda, Avcı Architects ve Gensler işbirliğiyle üretilen projeler temelde uluslararası şirket ofislerine odaklanıyor ve yeni çalışma mekanlarının tasarlanması, yerel malzeme kullanımının entegrasyonu ile çalışma mekanlarının verimliliği üzerine araştırmaları kapsıyor. Bu tür çoklu-üretim tasarım süreçlerinin sadece plan, kurgu, organizasyon ya da zamanlama faktörlerinden ibaret olmadığının altını çizen Mimar Selçuk Avcı, ofisler arası yeni yapılanmaların kişisel ilişkiselliğin ve sürekli diyalogların da önemli bir parçası olduğunun altını çiziyor ve ekliyor:

Ofisler arası yeni oluşumlar bazen kasıtlı bir şekilde kurgulamaktan ibaret değildir ya da olamaz.

“Örneğin, Avcı Architects-Gensler stratejik ortaklığı,  Dubai’deki bir iş görüşmem esnasında sadece kişisel diyaloglarla kendini var eden ve tam da o esnada Gensler’in Türkiye’de bir iş ortağı araması ile gelişmeye başladı. Burada tabii ki, Avcı Architects’in Londra’da bir ofisinin bulunması Türkiyede’ki temsiliyet açısından önemli bir parametreydi.’’

Burada hiç tartışmasız diğer bir vurgu da Gensler’in kendi içinde oluşturduğu hücresel ve her hücrenin de kendi içerisinde bağımsız yönetildiği hiyerarşik yönetim metodları üzerinden yapılmalıdır. Kentsel tasarımdan marka tasarım stratejilerine kadar birbirinden farklı ölçeklerde projeler üreten Gensler’in sistematik büyüme ve gelişmelerinin sebebi, Selçuk Avcı’nın da vurguladığı üzere humanist yönetimsel metodları ve her hücrenin bağımsız yönetilmesidir. Bu sistematik kurgunun, Avcı Architects açısından önemine de değinen Selçuk Avcı, bu tutumun ofis olarak kendilerini de değiştirdiği ve dönüştürdüğünün altını çiziyor:

“Global bir temsiliyet olan Gensler’le çalışmanın Avcı Architects olarak bize yansıması her projede farklı oluyor. Farklı düşünmemizi tetikleyen süreçlerin yanısıra,  çalışma ortamımızı, metodlarımızı, prensiplerimizi yeniden sorgulamamızı ve bazı süreçleri dönüştürmemizi sağlıyor. Dolayısıyla, bizi bir ölçüde daha da yukarı çekiyor ve tüm projelerimizi aynı mantıkla çalıştırmaya çalışıyoruz. Bu sonuç olarak tahayyül edilen bir süreç olmuyor, zaten tasarımın bir parçası haline geliyor.”

AIG İstanbul Yönetim Merkezi; imaj © Avcı Architects

HP Türkiye Genel Merkez Ofisi; imaj © Avcı Architects

Sürekli Diyaloglar

Avcı Architects’in Gensler’le şimdiye kadar hayata geçirdiği projeler arasında AIG İstanbul Yönetim Ofisi, İstanbul HP Türkiye Genel Merkez Ofisi ve halen üzerinde çalıştıkları İstanbul, Ataşehirde Avcı Architects-Gensler işbirliğiyle yükselecek olan P&G Headquarters bulunuyor. Avcı Architects aynı zamanda henüz konsept tasarımı sürecinde olan P&G Headquarters için Gensler’in tüm İstanbul ekibini de kuruyor. Bu bağlamda değerlendirildiğinde, bu tür ofisler arası ikili ilişkilerin sadece ticari bir ilişkiselliğe dayanmadığı da açıkça gözlemlenebiliyor. Karşılıklı iletişim, sürekli diyaloglar ve davetlerin her iki tarafın da farklı yerlerdeki temsiliyetlerini vurgulaması, bu tür sürekli-ortaklıklar için ister istemez sistemin doğal bir parçası haline geliyor ve tasarım süreçlerine de yansıyor.

Sürekli-ortaklıklar ister istemez sistemin doğal bir parçası haline geliyor.

Sonuç olarak, Avcı Architects’in bir diğer yandan aktif olarak devam eden Londra’da üretilen projeleri ve tasarım süreçlerine yansıyan İngiliz prensiplerini ve yaklaşımlarını projelerinde de aynı ölçüde uygulaması, bununla birlikte Avcı Architects’in dönem dönem büyük ölçekli projeler için Gensler’i Türkiye’ye davet etmesi gibi süreçler, bu oluşumun tetikleyici unsurlarından sadece bir kaçı olarak nitelendiriliyor.

Avcı Architects-Gensler stratejik ortaklığı ışığında, mimarlık ve tasarım alanında farklı ölçeklerdeki projelerde uygulama ve araştırmalar yapmaya, birbirinden farklı ölçekte projeler üretmeye devam ediyor.